जब हामी बाइबलीय मिसनको ईश्वरशास्त्रको बारेमा कुरा गर्छौ, यो परमेश्वरको हृदयमा जरा गाडेको छ र यसले प्रकट गर्दछ कि मिसन केवल चर्चको गतिविधि मात्र होइन, बरु यो त परमेश्वर को हुनुहुन्छ भन्ने कुराको अभिव्यक्ति हो । बाइबलको सुरुको पुस्तक उत्पतिदेखि लिएर अन्तिम पुस्तक प्रकाशसम्म, त्रिएक परमेश्वरलाई मिसनरीको रुपमा देख्न सक्छौ, जसले आफ्नो सृष्टिलाई उद्धार गर्न र सबै राष्ट्रहरूलाई आफ्नो राज्यमा ल्याउन सक्रिय रूपमा काम गर्नुहुन्छ । नेपालको चर्चको लागि, मिसनको यो ईश्वरशास्त्रीय आधार बुझ्नु निकै महत्वपूर्ण छ किनभने, यसले यसको पहिचान, यसको बोलावट र यसको वरपरको संसारसँगको संलग्नताको आधार प्रदान गर्दछ ।
सर्वप्रथम, हामीले बुझ्नुपर्ने कुरा के हो भने, मिसन परमेश्वरबाट सुरु हुन्छ । जब हामी सम्पूर्ण पवित्रशास्त्र बाइबललाई केलाउँछौँ भने, त्रिएक परमेश्वरले आफूलाई मिसनरी परमेश्वरको रूपमा प्रकट गर्नुभएको कुरालाई देख्दछौँ । जहाँ पिताले उद्धारको गुरुयोजना तयार गर्नुहुन्छ, पुत्रले त्यो योजना पुरा गर्न ईश्वरीय स्वभावमा मानिसहरूको माझमा आउनलाई मानवीय स्वभावलाई पनि धारण गर्नहुन्छ र कन्या मरियमबाट जन्मिनुहुन्छ, अनि पवित्र आत्माले येशू ख्रीष्टलाई त्यो मिसन पुरा गर्नको निम्ति म सहायता गर्नेछु भनी भन्नुहुन्छ र येशूको जन्मदेखि लिएर स्वर्गारोहण सम्म उहाँलाई सहायता गर्नुहुन्छ र उहाँ गएपछि पनि त्यो मिसनलाई सारा जातिमा लैजानको निम्ति मण्डलीलाई सहायता गर्दै आइरहनुभएको छ ।
जब हामी बाइबलमा हेर्छौ, जहाँ यसो लेखिएको छ, “परमप्रभुले अब्रामलाई भन्नुभयो, “तेरो देश र तेरा कुटुम्ब तथा तेरा पिताका घरबाट निस्केर जुन देश म तँलाई देखाउँछु त्यहाँ जा । म तँबाट एउटा ठूलो जाति खडा गर्नेछु, र तँलाई आशिष् दिनेछु । म तेरो नाउँ प्रसिद्ध गराउनेछु, र तँ आशिष्को मूल हुनेछस् । तँलाई आशिष दिनेहरूलाई म आशिष दिनेछु, र तँलाई सराप दिनेहरूलाई सराप दिनेछु । तँद्वारा नै पृथ्वीका सबै कुलले आशिष पाउनेछन्।” (उत्पत्ति १२ः१–३, एनएनआरभि) परमेश्वरले अब्राहामलाई बोलाउनुहुन्छ र प्रतिज्ञा गर्नुहुन्छ कि उनको सन्तान मार्फत पृथ्वीका सबै कुलले आशिष् पाउनेछन् । यो प्रतिज्ञाले येशू ख्रीष्टको आगमनको पूर्वानुमान गर्दछ, जसले परमेश्वरको उद्धारको योजना पूरा गर्नुहुन्छ र पृथ्वीको छेउसम्म मुक्ति ल्याउनुहुन्छ । परमेश्वरको मिसन एक व्यक्ति वा समूहमा सीमित छैन; बरु, यसले सम्पूर्ण संसारलाई समेट्छ ।
यो वास्तविकता येशूको जीवन र सेवामा जारी छ, जसले घोषणा गर्नुभयो कि उहाँ हराएकाहरूलाई खोज्न र बचाउन आउनुभएको थियो र जसले राज्यको सुसमाचार लिएर आफ्ना चेलाहरूलाई सम्पूर्ण संसारमा पठाउनुभयो । येशूले भन्नुभयो, “जसरी पिताले मलाई पठाउनुभयो, त्यसरी म पनि तिमीहरूलाई पठाउँदछु।” – युहन्ना २०ः२१ख ) उहाँले चर्चको मिसनलाई परमेश्वरको मिसनमा जरा गाड्नुभयो । यसरी, मिसनको ईश्वरशास्त्रले सिकाउँछ कि मिसन परमेश्वरको आफ्नै पठाउने स्वभावबाट निस्कन्छ ।
मिसन भनेको परमेश्वरको राज्यको बारेमा पनि हो । येशू राज्यको सुसमाचार प्रचार गर्दै आउनुभयो, मानिसहरूलाई पश्चात्ताप गर्न र उहाँमा विश्वास गर्न आह्वान गर्नुभयो । असल समाचार पापको क्षमाको बारेमा मात्र होइन तर परमेश्वरको राज्य संसारमा ल्याउने र ख्रीष्टको अधीनमा सबै कुरा पुनर्स्थापित गर्ने बारेमा हो । राज्यको वास्तविक अर्थ यो हो कि यसलाई मिसनमा घोषणा र प्रदर्शन दुवै गर्नु हो । विश्वासीहरूले क्रूसमा टाँगिएको र बौरिउठ्नुभएको ख्रीष्टको सन्देश बाँड्दा सुसमाचार शब्दहरू मार्फत घोषणा गरिन्छ, तर त्यो सँगै यो प्रेम, दया र न्यायका कार्यहरू मार्फत पनि प्रदर्शन गरिन्छ । जब चर्चले गरिबहरूको हेरचाह गर्छ, पिछडिएकाहरूको सेवा गर्छ, र शान्ति र मेलमिलापको लागि मध्यस्तताको काम गर्छ, यसले परमेश्वरको राज्यको चरित्रलाई संसारमा प्रतिबिम्बित गरिरहेको हुन्छ ।
पवित्रशास्त्र बाइबलले स्पष्ट पार्छ कि मिसन परमेश्वरका मानिसहरूको लागि ऐच्छिक कर्तव्य होइन तर यो त अनिवार्य निभाउनुपर्ने कर्तव्य हो । पुरानो नियममा इस्राएललाई अन्य राष्ट्रहरूको लागि ज्योति हुन बोलाइएको थियो, तर इस्राएल ज्योती हुनबाट चुक्यो, येशू साँचो इस्राएल अर्थात साँचो ज्योती बनेर आउनुभयो र अब नयाँ नियममा चर्चले त्यो साँचो ज्योतीसँग एक भएर सारा संसारभरी त्यो ज्योतीको साक्षी दिने जिम्मेवारी पाएको छ । वास्तवमा भन्ने हो भने, चर्चको अस्तित्वको मूल उद्देश्य नै मिसन हो । पवित्रआत्माद्वारा सशक्त शूरुका ख्रीष्टियनहरूले सांस्कृतिक र भौगोलिक सीमाहरू पार गरेर विभिन्न मानिसहरूलाई सुसमाचार पुर्याए । त्यही पवित्रआत्माले आज नेपालको चर्चलाई चुनौतीहरूको सामना गर्दा पनि विश्वासयोग्य रूपमा साक्षी दिन सशक्त बनाउदै आईरहनुभएको छ ।
नेपालमा मिसनको इतिहासले कसरी अवरोध र सतावटहरूको बाबजुद पनि परमेश्वरले काम गरिरहनुभएको छ भनेर देखाउँछ । शताब्दीयौंदेखि नेपाल सुसमाचारको लागि बन्द रह्यो, धेरै कम ईसाईहरुको उपस्थिति थियो । प्रारम्भिक क्याथोलिक मिसनरीहरू सत्रौं शताब्दीमा आए, तर राजनीतिक र धार्मिक विरोधले उनीहरूको प्रभावलाई सीमित गर्यो । बीसौं शताब्दीको मध्यमा मात्र, जब नेपाल बाहिरी संसारको लागि खुला हुन थाल्यो, मिसनरीहरूले अझ खुला रूपमा सेवा गर्न सके । युनाइटेड मिसन टु नेपाल र इन्टरनेशनल नेपाल फेलोशिप जस्ता संघ–संस्थाहरूले सुसमाचारको साक्षीलाई सामाजिक सेवासँग जोडेर प्रमुख भूमिका खेले । तिनीहरूले ख्रीष्टको प्रेमलाई जीवित राख्दै चिकित्सा हेरचाह, शिक्षा र सामुदायिक विकास प्रदान गरे । यो समग्र दृष्टिकोणले सुसमाचारको लागि ढोका खोल्यो, र तिनीहरूको साक्षी र स्थानीय विश्वासीहरूको काम मार्फत, नेपाली चर्च बृद्धि हुन थाल्यो ।
सन् १९५१ मा एक सय भन्दा कम विश्वासीहरूको संख्याबाट नेपालमा क्रिश्चियनहरूको संख्या अब लाखौंमा बढेको छ, जुन परमेश्वरको शक्ति र उहाँका जनहरूको विश्वासयोग्यताको आश्चर्यजनक प्रमाण हो ।
यद्यपि, नेपाली चर्चले अझै पनि महत्वपूर्ण चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ । नेपालको संविधानले धर्मनिरपेक्षतालाई मान्यता दिइको छ तर त्यो सँगसँगै अङ्कुस लगाउनको निम्ति धर्मपरिवर्तन विरोधी कानूनहरू पनि समावेश गरेको छ, जसले गर्दा सुसमाचार प्रचारलाई कति हद सम्म खुम्चाईदिएको छ । क्रिश्चियनहरूलाई प्रायः अरूलाई जबरजस्ती रूपमा धर्म परिवर्तन गरेको आरोप लगाइन्छ र सामाजिक दबाब वा बेलाबखत कानुनी झमेलाहरूको सामना गर्नुपर्छ । सूक्ष्म र स्पष्ट दुवै सतावट धेरै विश्वासीहरूका लागि वास्तविकता बनेको छ, विशेष गरी ग्रामीण क्षेत्रहरूमा जहाँ हिन्दु धर्म छोड्नुलाई परिवार र संस्कृतिको विश्वासघातको रूपमा हेरिन्छ । गरिबी, बेरोजगारी र सामाजिक अन्यायले पनि संघर्षहरू सिर्जना गर्दछ, तैपनि यी कठिनाइहरूले चर्चलाई समग्र रूपमा सेवा गर्ने र ख्रीष्टको प्रेम प्रदर्शन गर्ने अवसरहरू भने खोलेको छ ।
साँचो शिक्षा र अगुवापन अझै पनि दबाबपूर्ण आवश्यकताहरू हुन्, किनकि चर्चको द्रुत वृद्धिले पास्टर र अगुवाहरूको प्रशिक्षणलाई उछिनेको छ । त्यसकारणले गर्दा साँचो शिक्षाबिना, चर्चहरू सैद्धान्तिक भ्रममा पर्न वा झूटा शिक्षाहरूबाट प्रभावित हुने जोखिममा रहेका छन् । यस कारणले गर्दा, नेपाली मण्डलीहरुले बाइबलीय रूपमा आधारित र सन्दर्भगत रूपमा बुद्धिमानीसाथ बाइबलिय मिसनको बलियो ईश्वरशास्त्रलाई बुझ्न आवश्यक छ ।नेपालको लागि बाइबलिय मिसनको ईश्वरशास्त्रले राष्ट्रको सांस्कृतिक र धार्मिक सन्दर्भलाई विचार गर्नुपर्छ । धेरै नेपालीहरूले हिन्दू धर्म, बौद्ध धर्म र जीववादी परम्पराहरूको मिश्रण अभ्यास गर्दै आईरहका छन । जसकारण, चर्चले बाइबलीय सुसमाचारको सत्यतालाई सम्झौता नगरीकन नेपाली संस्कृतिसँग प्रतिध्वनित हुने तरिकाले सुसमाचार सम्प्रेषण गर्नुपर्छ । प्रेरित पावलले सन्दर्भको लागि एक नमुना प्रदान गर्छन, एथेन्सवासीहरूलाई सम्बोधन गर्दै, सुसमाचारलाई उनीहरूको अवस्थित विश्वासहरूसँग जोड्दै जीवित परमेश्वरतिर फर्कन आह्वान गरेका छन । त्यसैगरी, नेपाली चर्चले ख्रीष्टको सन्देश बाँड्न स्थानिय संगीत, कला र भाषा, पोशाक जस्ता सांस्कृतिक रूपहरू प्रयोग गर्न सक्छ । यसले उनिहरुलाई यो पनि देखाउन सक्छ कि येशू ख्रीष्टले नेपालीहरुको गहिरो आत्मिक चाहानालाई कसरी पूरा गर्नुहुन्छ जुन मूर्ति र अनुष्ठानहरूले पूरा गर्न सक्दैनन्।
कति पटक मिसन भन्दै गर्दा नेपाली मण्डलीहरुको बुझाई के छ भने यो त मिसन संघ–सस्थाहरुको काम हो अनि चर्चमा पनि यो त पाष्टरको काम हो भन्ने बुझाई छ । तर बुझ्नुपर्ने कुरा, मिसन, पास्टरहरू वा विदेशी मिसनरीहरूमा मात्र सीमित छैन । प्रत्येक विश्वासीलाई परमेश्वरले मिसनमा भाग लिन आह्वान गर्नुभएको छ। नेपाली ख्रीष्टियनहरू आफ्नो परिवार, गाउँघर र कार्यस्थलहरूमा सुसमाचार पुर्याउन विशिष्ट रूपमा अवस्थित छन् । चर्चहरूले आफ्ना सदस्यहरूलाई उनीहरूको दैनिक जीवनमा मिसनरी रूपमा जिउन सुसज्जित गर्नुपर्छ, ताकि उनिहरु जहाँ गए पनि आफूलाई ख्रीष्टको राजदूतको रूपमा हेर्न सकुन । यसबाहेक, आजको मिसन स्थानीय मात्र होइन तर विश्वव्यापी पनि छ। धेरै नेपालीहरू काम वा शिक्षाको लागि विदेशमा बसाइँ सरेका छन्, जसले विश्वभरका देशहरूमा गैर–आवासिय समुदायहरू गठन गर्दैछन् । यी विश्वासीहरूसँग अन्य नेपालीहरू र अन्य देशहरूमा विभिन्न संस्कृतिका मानिसहरूसँग सुसमाचार बाँड्ने अवसरहरू छन् । नेपाली मिसनको विश्वव्यापी आयाम एक रोमाञ्चक र बढ्दो वास्तविकता हो ।
मिसनको ईश्वरशास्त्रले समग्र सेवामा पनि जोड दिन्छ । येशू ख्रीष्टको पृथ्वीको सेवाकाईलाई केलाउदा हामी देख्न सक्छौ कि उहाँले मानिसहरुका शारीरिक, भावनात्मक र आत्मिक आवश्यकताहरूलाई सम्बोधन गर्दै सम्पूर्ण व्यक्तिको हेरचाह गर्नुभयो । कति पटक मिसन भन्न वित्तिकै मानिसहरूको बुझाई के हुन्छ भने, जसरी हुन्छ आत्मा जित्ने, उनिहरुको अन्य खाँचोहरुलाई वेवास्ता गरिन्छ । नेपालमा, मिसनले धेरै रूप लिन सक्छः चर्च स्थापना, चेलापन, शिक्षा, चिकित्सा कार्य, न्यायको लागि वकालत, र पिछडिएकाहरुको हेरचाह । समग्र मिसनले परमेश्वरको हृदयलाई प्रतिबिम्बित गर्दछ र प्रायः सुसमाचारको साक्षीको लागि ढोका खोल्छ जहाँ प्रत्यक्ष प्रचार सम्भव नहुन सक्छ।
अन्ततः मिसन परमेश्वरको आराधनाको बारेमा हो। मिसनको अन्तिम लक्ष्य भनेको प्रत्येक कुल र राष्ट्रका मानिसहरूले थुमाको आराधना गर्नु हो। प्रकाशको पुस्तकमा सबै राष्ट्रहरूबाट ठूलो भीडले परमेश्वरको आराधना गर्ने दर्शनले नेपाली चर्चलाई सम्झाउँछ कि हरेक चर्च परमेश्वरको विश्वव्यापी मिसन र अनन्त उद्देश्यको अंश हो। यो दृष्टिकोणले मिसन कठिन हुँदा पनि साहस र आशा दिन्छ। महान् आज्ञा दिदा प्रभुले प्रतिज्ञा गर्नुभयो, “म युगको अन्त्यसम्म सधैं तिमीहरूसँग छु।“ ख्रीष्टको उपस्थिति र आत्माको शक्तिले नेपाली चर्चलाई आश्वासन दिन्छ कि उनीहरूको परिश्रम व्यर्थ छैन।
त्यसकारण, मिसनको ईश्वरशास्त्रले नेपाली चर्चलाई विश्वासयोग्यतामा बोलावट दिन्छ । यसले विश्वासीहरूलाई ख्रीष्टको सुसमाचार साहसपूर्वक घोषणा गर्न, उहाँको राज्यलाई प्रतिबिम्बित गर्ने जीवन जीउन, सुसमाचारलाई बुद्धिमानीपूर्वक सन्दर्भबद्ध गर्न, प्रभावकारी रूपमा चेला बनाउन र करुणाका साथ समाजको सेवा गर्न आह्वान गर्दछ । यसले चर्चलाई एकता र साझेदारीको लागि आह्वान गर्दछ, यो स्वीकार गर्दै कि मिशन केहीको काम होइन तर ख्रीष्टको सम्पूर्ण शरीरको मिलेर काम गर्नु हो। सतावट, गरिबी र सांस्कृतिक अवरोधहरूको चुनौतीहरूको बावजुद, नेपाली चर्चको वृद्धिले देखाउँछ कि परमेश्वरको मिशनलाई कुनै कुराले रोक्न सक्दैन । अब्राहामलाई बोलाउने, आफ्नो पुत्र पठाउने र प्रारम्भिक चर्चमा आफ्नो आत्मा खन्याउने त्यही परमेश्वर आज नेपालमा काम गर्दै हुनुहुन्छ। नेपालमा मिशनको काम मानव शक्ति वा रणनीतिमा निर्भर गर्दैन तर परमेश्वरको विश्वासयोग्यतामा निर्भर गर्दछ जसले आफ्नो राज्यलाई स्वर्गमा जस्तै पृथ्वीमा ल्याउँदै हुनुहुन्छ।
- पा. निशान घर्ति मगर